Hâlid bin Velid, Kureyş arasında süvâriliği ve askerliği ile tanınırdı Bedir ve Uhud savaşlarında henüz Müslüman olmadığından düşman birliklerinden birinin kumandanıydı Hudeybiye’de de düşman tarafında idi
Halid Bin Velidin hayatı
Kardeşi Velid, Bedir’de esir edildi Fidye karşılığında serbest bırakılıp, Mekke’ye dönünce, îmâna geldi ve tekrar Medîne’ye döndü Oradan, Hz Hâlid bin Velid’in Müslüman olması için, teşvik edici mektuplar gönderdi Resûlullah efendimiz de teşvik edici sözler söyledi
ıslâma meyli arttı
Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin sözlerini haber alınca, ıslâma meyli arttı Peygamberimizin yanına gitmek için hazırlandı Bu durumu kendisi şöyle anlatıyor:
"Allahü Teâlâ, benim hayrımı dilediği zaman, kalbime ıslâmiyet sevgisini düşürdü Beni, hayır ve şerri anlayacak hâle getirdi Kendi kendime dedim ki:
- Ben, Muhammed’e karşı her savaş yerinde bulundum Bulunduğum savaş yerlerinden hiçbiri yoktur ki, dönerken, aykırı ve yanlış bir iş üzerinde bulunduğumu ve Muhammed’in, muhakkak gâlip geleceğini içimde sezmiş olmayayım!
Resûlullah efendimiz, Hudeybiye’ye çıkıp geldiği zaman, ben de, müşrik süvârilerinin başında yola çıktım Usfan’da, Resûlullah efendimizle Eshâbına yaklaşıp gözüktüm Resûlullah efendimiz, bizden emîn bir sûrette Eshâbına öğle namazını kıldırıyordu Üzerlerine, birden baskın yapmayı düşündükse de, gerçekleşmedi Böyle olması da, hayırlı oldu
Resûlullah efendimiz, kalbimizden geçenleri sezmiş olmalı ki, ikindi namazını, Eshâbına korku namazı olarak kıldırdı Bu, bana çok tesir etti Kendi kendime, “Bu zât, herhâlde, Allah tarafından korunuyordur” dedim Mekke’ye döndüğümde, çeşitli düşünceler içinde bocalıyordum
Ertesi sene, Resûlullah efendimiz umre için Mekke’ye gelip girince, Ondan gizlendim Kendisinin Mekke’ye girişini görmedim
Üstün tutardık
Kardeşim, Velid bin Velid de umre için gelip Mekke’ye girmişti Beni arayıp bulamayınca, bana bir mektup yazmış ve mektubunda şöyle demişti:
(Doğrusu, ben, senin ıslâmiyetten böyle tedirgin olmak ve yüz çevirip gitmekteki görüşün kadar şaşılacak bir görüş görmedim! Hâlbuki, eğri yola gitmekten seni alıkoyacak bir aklın da var! Aklını kullansan ya! ıslâmiyet gibi bir dîni, kim bilmez ve tanımaz olabilir?!
Resûlullah efendimiz, seni, bana sordu "Hâlid nerededir?" dedi Ben de, "Allah, onu getirir" dedim Resûlullah efendimiz bunun üzerine buyurdu ki:
- Onun gibi bir adam, ıslâmiyeti bilmez ve tanımaz olabilir mi? Keşke o, bütün savaş ve çabalarını Müslümanların yanında, müşriklere karşı gösterseydi, kendisi için ne kadar hayırlı olurdu! Biz, kendisini başkalarına tercih eder, üstün tutardık!
Ey kardeşim! En elverişli, en yararlı yerlerde kaçırmış bulunduğun firsatlara acele yetiş!)
Bana, kardeşimin bu mektubu gelince, gitmek için, acele ettim ıslâmiyete olan isteğim de arttı Resûlullah efendimizin söyledikleri ise, beni çok sevindirdi, ferahlattı”
Hâlid bin Velid söyle anlatır: Kardeşimin mektubu bana ulaşınca, Müslüman olma arzûsu bende çok kuvvetlendi Gitmek için acele ediyordum Resûlullahın söyledikleri beni çok sevindirmişti O gece uyurken, rüyâmda sıkıntılı dar ve çöl gibi susuz yerlerden, yemyeşil geniş ve ferah bir yere çıkmıştım Medîne’ye varınca, bu rüyâmı Hz Ebû Bekir’e anlatıp, tâbirini ondan sormaya karar verdim
Bana kim arkadaş olabilir?
Ben Resûlullaha gitmek için hazırlanırken, “Acaba oraya giderken bana kim arkadaş olabilir” diye düşünüyordum Safvân bin Ümeyye’ye rastladım Vaziyeti ona anlattım O teklifimi reddetti Daha sonra Ikrime bin Ebû Cehil’e rastladım O da aynı şekilde dâvetimi reddedince, evime gittim Hayvanıma binip, Osman bin Talha’nın yanına gittim
Ona da aynı şekilde, Müslüman olmak üzere, Peygamberimize gideceğimi, kendisinin de gelmesini söyledim Tereddütsüz kabul etti ve ertesi günü seher vakti beraberce yola çıktık Hadde denilen yere vardığımızda, Amr bin Âs ile karşılaştık O da Müslüman olmak için Medîne’ye gidiyordu
Hep beraber Medîne’ye vardık Elbisenin en güzelini giyip, Resûlullah efendimizle görüşmeye hazırlandım O sırada kardeşim Velid geldi ve dedi ki:
- Acele et! Çünkü Peygamberimize sizin geldiğiniz haber verilmiş ve O da çok sevinmiştir şimdi sizi bekliyor
Ben de acele ile O yüce Peygamberin huzuruna vardım Gülümsüyordu Selâm verip dedim ki:
- Allahtan başka ilâh olmadığına ve senin de Allahın Peygamberi olduğuna sehâdet ediyorum
- Sana hidâyet veren, doğru yolu gösteren Allaha hamd olsun Senin akıllı olduğunu biliyor, bunun, er veya geç seni selâmet ve hayra ulaştıracağını umuyordum
Günahlarını bağışla!
Sonra günahlarımın affı için, Allahü teâlâya duâ etmesini istedim Resûlullah efendimiz de buyurdu ki:
- ıslâmiyet, kendisinden önce işlenmiş olan günahları söküp atar
Sonra da ellerini açarak duâ buyurdular:
- Yâ Rabbî! Hâlid’in, kullarını, senin yolundan çevirmek için gösterdiği bütün çabalarından ileri gelen günahlarını bağışla!
Peygamber efendimiz, bana, kendi evinin yanında bir yer verdi Beni savaşta hep süvâri birliklerinin başına kumandan tâyin etti Daha sonra Mekke’de iken gördüğüm rüyâyı Hz Ebû Bekir’e anlattım O da buyurdu ki:
- Görmüş olduğun o ferahlık yer, Allahü teâlânın, seni, müşriklikten ıslâmiyete erdirmesidir
Hz Hâlid bin Velid’in Müslüman olması, hicretin sekizinci yılında oldu Müslüman olduktan sonra Medîne’de yerleşti
Hz Hâlid bin Velid, Müslüman olduktan sonra, ilk olarak Mûte gazâsında bulundu ıslâm askeri Mûte’ye hareket ederken, Peygamber efendimiz buyurdu ki:
- Cihâda çıkacak olan şu insanlara Hz Zeyd bin Hârise’yi kumandan tâyin ettim Eğer o şehîd olursa, yerine Ca’fer bin Ebî Tâlib geçsin O da şehîd olursa, yerine Abdullah bin Revâha geçsin Eğer o da şehid olursa, aranızda münâsip gördüğünüz birini seçip, ona tâbi olursunuz
Birini kumandan seçin!
Mûte harbi başladı şiddetli çarpışma olurken; Hz Zeyd bin Hârise, Hz Ca’fer ve Hz Abdullah bin Revâha sırasıyla şehîd oldular Sonra sancak Hz Sâbit bin Akrem’e verildi O, sancağı bir yere dikip, mücâhidleri yanına çağırdı Herkes toplanınca dedi ki:
- Aranızdan birini kendinize kumandan olarak seçiniz ve ona tâbi olunuz!
Ona dediler ki:
- Biz seni kumandan seçtik
Bunun üzerine, “Ben bu işi yapamam” dedi ve Hz Hâlid bin Velid’e dönerek dedi ki:
- Yâ Hâlid! Senin savaş tecrüben, askerî bilgin, askeri heyecanlandırarak harekete geçirmen benden fazladır Sancağı acele al! Savaş devam ederken bu işlerle oyalanmamız bizim aleyhimize oluyor!
Böylece Hz Hâlid bin Velid sancağı aldı Akşam vakti yaklaşmış idi Güneş batıncaya kadar pek müthiş çarpıştı Onun bu mahâretine kâfirler bile şaşırdılar Akşam oldu Sabahleyin tekrar saldırılacaktı
Hz Hâlid bin Velid, şaşılacak derecede askerî dehâya ve savaş tecrübelerine sahip bir kahramandı Sabah olunca, ıslâm askerinin düzenini değiştirdi Sağ taraftakileri sol tarafa, sol taraftakileri sağ tarafa, ön taraftakileri arka tarafa ve arka taraftakileri ön tarafa aldı
Rum askerleri, daha önce tanımış oldukları kişilerle karşılaşmayınca, hepsi birden şaşırdılar “Demek ki, bunlara yardımcı kuvvetler gelmiş” diyerek korkuya kapıldılar
Hz Hâlid bin Velid’in kumandasındaki mücâhidler, Rum askerlerinin morallerinin bozulmasından istifade edip, hücûma geçtiler Üç bin kişilik ıslâm askeri, Heraklius’un yüzbin kişilik ordusunu bozguna uğrattı
Başarının sırrı
Başkumandan Hz Hâlid bin Velid’in elinde, o gün dokuz kılıç parçalandı Rum askerinin çoğu kılıçtan geçirildi Peygamber efendimiz, Hz Hâlid bin Velid’in, bu fevkalâde başarısını haber aldığı zaman, onu “Seyfullah = Allahın kılıcı” lâkabı ile şereflendirdi
Hâlid bin Velîd hazretleri, başında sarığı arasında bir sakal-ı şerîf taşırdı Bunu taşıdığı her muhârebede zafer kazanırdı
Bütün savaşlarda muzaffer olmasının sebebini sorduklarında, sarığını çıkarıp, içindeki mübârek sakal-ı şerîfi gösterir ve onun sayesinde zafer kazandığını söylerdi
Peygamber efendimiz Hz Hâlid bin Velid’i Benî Huzeyme kabîlesini ıslâma dâvet için gönderdi Onlarla anlaşma yaptı Hicretin onuncu senesinde, yine Hz Hâlid bin Velid’i, Hâris bin Kâ’b oğullarına gönderdi Peygamber efendimiz, ilk üç gün kılıç kullanılmamasını tenbih etmişti Bunun için Hz Hâlid bin Velid, tatlılıkla işi halletti ve onlar da ıslâmı kabul ettiler
Allaha hamd ederim
Hz Hâlid bin Velid, Hâris bin Kâ’b oğullarının ıslâma gelmesi üzerine, Peygamber efendimize bir mektup gönderdi Bu mektup şöyledir:
"Bismillâhirrahmânirrahîm Hâlid bin Velid tarafindan, Allahü teâlânın Resûlü Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâma, Esselâmü aleyke yâ Resûlallah!
Kendisinden başka ilâh olmayan Allahü teâlâya hamd ederim Yâ Resûlallah, beni, Hâris bin Kâ’b Kabîlesine gönderdiniz Onlarla üç gün savaşmamamı ve onları ıslâma dâvet etmemi, Müslüman olurlarsa, aralarında kalmamı ve ıslâmın esaslarını, Allahü teâlânın kitabını ve Resûlünün sünnetini öğretmemi, eğer Müslüman olmazlarsa savaşmamı emir buyurmuştunuz
Ben de, emr-i şerîfleriniz üzere hareket ederek, Hâris bin Kâ’b oğullarına üçgün nasîhat edip, ıslâmı tebliğ ettim
Süvârilerim, “Ey Benî Hârisler! Selâmete ermek isterseniz, Müslüman olunuz!” diye onları ıslâma dâvet ettiler Onlar, hiç çarpışmadan Müslüman oldular Ben de onlara, Allahü teâlânın emirlerini, Resûl aleyhisselâmın sünnet-i şerîflerini öğrettim
Yâ Resûlallah! Bundan sonra, nasıl hareket etmem gerektiği hakkında ikinci bir emr-i şerîfiniz gelinceye kadar burada bekleyeceğim Esselâmü aleyke yâ Resûlallah
Peygamber efendimiz de, Hz Hâlid bin Velid’in mektubuna şöyle cevap yazdırdılar:
“Bismillâhirrahmânirrahîm Allahü teâlânın Resûlü Muhammed aleyhisselâmdan, Hâlid bin Velid’e, Esselâmü aleyke Yâ Hâlid! Allahü teâlâya hamd ederim Benî Hâris bin Kâ’blıların kendileriyle çarpışmanıza ihtiyaç kalmadan Müslüman olup, Allahü teâlânın birliğine ve Muhammed’in, O’nun kulu ve Resûlü olduğuna şehâdet ettiklerini ve hidâyete kavuştuklarını haber veren mektubunu elçiniz bana getirdi
Âhiret azâbıyla korkut!
Allahü teâlânın ve Resûlünün emirlerine göre hareket ederlerse, onları âhiret nîmetleriyle müjdele! Eğer aykırı hareket ederlerse âhiret azâblarıyla korkut! Sonra buraya gel! Onların elçileri de seninle beraber gelsin!
Vesselâmü aleyke ve rahmetullahi ve berekâtühü"
Hz Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin vefâtlarından sonra, Hz Ebû Bekir devrinde ortaya çıkan ve Peygamberlik iddiasında bulunan bâzı kimseler üzerine yürüdü Bunlardan Tuleyha ve avânesini öldürdü ve Ayniye bin Husayn’i yakalayıp Medîne’ye getirdi
Yemâme’de Müseylemet-ül-Kezzab’in ordusunu dağıttı Bu muharebede Müseyleme’nin ordusundan 20 bin kişi, Müseyleme de Hz Vahşî tarafından öldürüldü ıslâm ordusundan 2000 asker şehîd oldu
Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin vefâtından sonra mürted olanlarla ve zekât vermek istemeyenlerle uğraştı
Hâlid bin Velid, Hz Ebû Bekir tarafından, ıslâmın yayılması için, Irak tarafina gönderildi Muzar muharebesinde 30000 ıran askeriyle çarpıştı Galip geldi Çoğunu nehre döktü ıranlı kumandan Hürmüz’le müthiş çarpışmalar oldu
Hz Hâlid bin Velid’in kumandanlarından Hz Ka’ka bin Amr fevkalâde kahramanlıklar gösterdi ve kalın zincirlerle yapılmış istihkâmları kırdı ıran ordusuna karşı muzaffer oldular
Hz Hâlid bin Velid, Kesker’de, ıran’ın büyük bir ordusunu âni gece baskınıyla hezimete uğrattı ıran kumandanı, kederinden öldü Hz Hâlid bin Velid, Elis’te de ıranlılarla yapılan savaşta, gösterdiği kahramanlıklarla askerini coşturdu Bu savaşta da gâlip geldi
ıslâma dâvet ediyorum
Hâlid bin Velid, Hîre üzerine yürüdü Kaleyi kuşattı Görüşmek üzere bir kimse istedi Hîreliler dediler ki:
- Öldürmezseniz göndeririz!
Hz Hâlid bin Velid öldürmeyeceklerini söyleyince, Abdülmesih bin Hayyam ile Hîre vâlisi, Hz Hâlid’in huzuruna geldiler Hz Hâlid onlara dedi ki:
- Sizi Allaha ve ıslâma dâvet ediyorum Eğer Müslüman olursanız, Müslümanlara âit olan haklara sâhip olursunuz ve Müslümanın yapacağı vazifeleri de yaparsınız Bunu kabul etmezseniz, cizye verirsiniz Bunu da kabul etmezseniz, sizin yaşamaya karşı olan hırsınızdan daha fazla şehîd olmaya karşı istekli olan bir orduyla geldim
Cizye vermeye hazırız!
Abdülmesih ve vâli anlaşma şartlarını görüşmek üzere kaleye girdiler Halk onları merakla bekliyordu Sonra kavmiyle istişâre edip, tekrar Hz Hâlid bin Velid’in yanına gelerek dedi ki:
- Biz, sizinle harp edemeyiz, fakat dîninize de giremeyiz! Size cizye vermeye hazırız!
Bundan sonra, 90 bin dinar üzerinden sulh anlaşması yaptılar
Hz Hâlid bin Velid buraları emniyet altına aldıktan sonra, Anbar kalesini muhasara etti Sulh yoluyla şehri ele geçirdi Bundan sonra, Mehran’ın, Müslümanlarla savaşmak üzere Aynüttemr’de hazırlık yaptığını haber aldı Üzerine giderek bu kaleyi de fethetti
Hz Hâlid bin Velid, Hîrelilerle yaptığı sulhnâmeyi bitirince, ıran hükümdarına ve erkânına bir mektup yazdı Bu mektup aynen söyledir:
"Bismillâhirrahmânirrahîm Hâlid bin Velid’den, Rüstem, Mihran ve Acem reislerine
Selâm, hidâyete kavuşanlara olsun! Allahü teâlâya hamdederim O’nun kulu ve Resûlü olan Muhammed aleyhisselâma salâtü selâm olsun
Yaptığınız bütün çalışmalarınızı dağıtan, topluluğunuzu parçalayan, sözlerinizde sizi ihtilâfa düşüren, gücünüzü, kuvvetinizi zayıflatan, mülk ve hâkimiyetinizi elinizden alan Allahü teâlâya sonsuz şükürler olsun”
Fırat’a yöneldi
Bu mektubu, ıran’a gönderilmek üzere Hîrelilere teslim etti
Hz Hâlid bin Velid, bundan sonra, yavaş yavaş Fırat tarafına ilerledi Burası, asker sevkiyatı için çok mühim bir mevki idi Fırat nehri kenarında, gayri müslim Araplar, Rumlar ve ıranlıların müşterek ordusu ile çetin bir muharebe oldu Bu büyük zaferin elde edilmesi ile Irak’ın her tarafı Müslümanların hâkimiyetine girmiş oldu
Bundan sonra, Halîfe Hz Ebû Bekir, Hâlid bin Velid’e, şam tarafına hareket etmesini emretti Bunun üzerine Hâlid bin Velid hazretleri, derhal yola çıktı Birçok yerleri ele geçirerek Busra’ya ulaştı Busralılar, Müslüman ordusu karşısında aman dilediklerinden, onlarla cizye ve haraç vermek şartıyla sulh yapıldı Böylece Busralılar can ve mallarını teminat altına aldılar
Bu ıslâm ordusu, Ecnadeyn’de yapılan savaşta da galip geldikten sonra, şam civarına geldiler şehir üç taraftan kuşatıldı Üç ay süren kuşatmadan netice alınamadı şehirde bir gün, patriklerden birinin bir oğlu dünyaya geldi Halk her şeyi unutup, bayram yapmaya başladılar
Hâlid bin Velid geceleri uyumayıp vaziyeti araştırırdı Askerî dehâsı ve halkın bu zaafından istifâde edip, ordusuna hücum emri verdi ve ordu şehre girdi Fahl mevkiinde Rumlarla yapılan savaşta, Rum orduları perişan edilerek zafer kazanıldı
şam’da yapılan ikinci karşılaşmada, Rumların bütün orduları yok edilinceye kadar savaş devam etti Arka arkaya yenilen Rumlar, Anadolu’da papazlar vasıtasıyla köy köy dolaşarak asker topladılar Büyük bir Haçlı seferi düzenlediler 240 bin Rum askeri Yermük’te toplandı Buna karşılık, 46 bin kişilik Müslüman ordusu vardı
Yermük zaferi
Müslüman kumandanlar, Hâlid bin Velid’i başkumandan seçtiler Hâlid, ordusunu biner kişilik bölüklere ayırdı Her bölüğe kumandanlar tâyin etti Askerin mâneviyatını kuvvetlendiren konuşmalar yaptıktan sonra, hücum emrini verdi Bu savaş, tarihte eşine ender rastlanan kahramanlıklara sahne oldu
Rum kumandanlarından Yorgi, Hz Hâlid bin Velid’e gelip Müslüman oldu O da kâfirlere karşı çarpışmaya başladı ve şehîd oldu Harbin şiddetinden öğle ve ikindi namazlarını îmâ ile kıldılar
Allahın kılıcı Hz Hâlid, bütün gücü ile Haçlı ordusunun merkezine yüklendi Merkezdeki kuvvetlerini dağıtınca, Rum ordusu kaçmaya başladı Bu savaşta kan gövdeyi götürdü 100 binden ziyade Haçlı askeri öldürüldü Buna karşılık 3000 Müslüman şehîd oldu
Hâlid bin Velid, 642 yılında Humus’ta hastalandı Yanında silah arkadaşları vardı Vefât edeceği sırada kılıcını istedi Kabzasını tutarak şefkatle okşadı Sonra buyurdu ki:
“- Nice kılıçlar elimde parçalandı ışte bu benim ölümümü görecek olan son kılıcımdır Beni en çok üzen, hayatı hep savaş meydanlarında geçip, yatak yüzü görmemiş olan bu Hâlid’in yatakta ölmesidir
Garip olarak şehîd oldular
Resûlullahın hiçbir Eshâbı, rahat yatağında ölmedi Ya savaş meydanlarında veya uzak beldelerde Dîn-i ıslâmı yayarken garip olarak şehîd oldu
Ah Hâlid! şehîd olamayan Hâlid! Harp, benim etimi çiğneyemedi şehîdlik mertebesi hariç elde etmediğim makam kalmadı Vücûdumda bir karış yer yoktur ki, ya kılıç yarası, ya bir ok yarası veya bir mızrak yarası olmasın
Ömrü, Dîn-i ıslâmı yaymak için savaşlarda at koşturan kimsenin sonu, böyle yatak üzerinde mi olacak? Ölümü her zaman, harp meydanında, atımın üzerinde, düşmana Allah için kılıç sallarken şehîd olarak beklerdim”
Hz Hâlid bundan sonra Yermük savaşını hatırlayarak buyurdu ki:
“- Ah Yermük günü! ınsan kanlarının vâdide sel gibi aktığı Yermük! şiddetli bir kırağının olduğu gece, gökten boşanan yağmura karşı, kalkanımın altında gecelediğimi unutamıyorum O gece Muhâcirlerden kurulu akıncı birliğimle baskın yapmak için sabahı zor etmiştik
Ah Yermük harbi! Üç bin yiğitle, yüzbin kâfire karşı zafer kazandığımız Mûte’yi bile unutturdun!
Ey yakınlarım! Cihâda sarılın! Bu topraklar ancak cihâd etmekle korunabilir Yermük, Rumlarla yaptığımız ilk büyük savaştır Bundan sonra, daha nice savaşlar birbirini takip edecektir Sakin gaflete düşmeyin!
şimdi, kendimi at kişnemeleri arasında, Allah Allah nidâlarıyla insanlara dar gelen Yermük Vâdisi’nde hissediyorum Vallahi Rabbimden, beni her gazâda diriltmesini ve o savaşın hakkını vermeyi isterim”
Beni ayağa kaldırın!
Hz Hâlid biraz sustuktan sonra, “Vasiyetimi bildiriyorum, beni ayağa kaldırın!” deyince, ayağa kaldırdılar
“Beni bırakınız! şimdiye kadar hep taşıdığım kılıcım, artık beni taşısın” diyerek kılıcına dayandı
Bundan sonra, “Ölümü, savaştaymışım gibi ayakta karşılayacağım Öldüğüm zaman, atımı, savaşta tehlikelere dalabilen bir yiğide veriniz! Atım ve kılıcımdan başka bir şeye sahip olmadan öleceğim
Mezarımı, bu kılıcımla kazınız! Kahramanlar kılıç şakırtısından zevk alır” dedi ve yatağına düşüp Kelime-i şehâdet getirerek vefât etti
Sahabe-i Kiramın Örnek Hayatı
Halid Bin Velidin hayatı
Kardeşi Velid, Bedir’de esir edildi Fidye karşılığında serbest bırakılıp, Mekke’ye dönünce, îmâna geldi ve tekrar Medîne’ye döndü Oradan, Hz Hâlid bin Velid’in Müslüman olması için, teşvik edici mektuplar gönderdi Resûlullah efendimiz de teşvik edici sözler söyledi
ıslâma meyli arttı
Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin sözlerini haber alınca, ıslâma meyli arttı Peygamberimizin yanına gitmek için hazırlandı Bu durumu kendisi şöyle anlatıyor:
"Allahü Teâlâ, benim hayrımı dilediği zaman, kalbime ıslâmiyet sevgisini düşürdü Beni, hayır ve şerri anlayacak hâle getirdi Kendi kendime dedim ki:
- Ben, Muhammed’e karşı her savaş yerinde bulundum Bulunduğum savaş yerlerinden hiçbiri yoktur ki, dönerken, aykırı ve yanlış bir iş üzerinde bulunduğumu ve Muhammed’in, muhakkak gâlip geleceğini içimde sezmiş olmayayım!
Resûlullah efendimiz, Hudeybiye’ye çıkıp geldiği zaman, ben de, müşrik süvârilerinin başında yola çıktım Usfan’da, Resûlullah efendimizle Eshâbına yaklaşıp gözüktüm Resûlullah efendimiz, bizden emîn bir sûrette Eshâbına öğle namazını kıldırıyordu Üzerlerine, birden baskın yapmayı düşündükse de, gerçekleşmedi Böyle olması da, hayırlı oldu
Resûlullah efendimiz, kalbimizden geçenleri sezmiş olmalı ki, ikindi namazını, Eshâbına korku namazı olarak kıldırdı Bu, bana çok tesir etti Kendi kendime, “Bu zât, herhâlde, Allah tarafından korunuyordur” dedim Mekke’ye döndüğümde, çeşitli düşünceler içinde bocalıyordum
Ertesi sene, Resûlullah efendimiz umre için Mekke’ye gelip girince, Ondan gizlendim Kendisinin Mekke’ye girişini görmedim
Üstün tutardık
Kardeşim, Velid bin Velid de umre için gelip Mekke’ye girmişti Beni arayıp bulamayınca, bana bir mektup yazmış ve mektubunda şöyle demişti:
(Doğrusu, ben, senin ıslâmiyetten böyle tedirgin olmak ve yüz çevirip gitmekteki görüşün kadar şaşılacak bir görüş görmedim! Hâlbuki, eğri yola gitmekten seni alıkoyacak bir aklın da var! Aklını kullansan ya! ıslâmiyet gibi bir dîni, kim bilmez ve tanımaz olabilir?!
Resûlullah efendimiz, seni, bana sordu "Hâlid nerededir?" dedi Ben de, "Allah, onu getirir" dedim Resûlullah efendimiz bunun üzerine buyurdu ki:
- Onun gibi bir adam, ıslâmiyeti bilmez ve tanımaz olabilir mi? Keşke o, bütün savaş ve çabalarını Müslümanların yanında, müşriklere karşı gösterseydi, kendisi için ne kadar hayırlı olurdu! Biz, kendisini başkalarına tercih eder, üstün tutardık!
Ey kardeşim! En elverişli, en yararlı yerlerde kaçırmış bulunduğun firsatlara acele yetiş!)
Bana, kardeşimin bu mektubu gelince, gitmek için, acele ettim ıslâmiyete olan isteğim de arttı Resûlullah efendimizin söyledikleri ise, beni çok sevindirdi, ferahlattı”
Hâlid bin Velid söyle anlatır: Kardeşimin mektubu bana ulaşınca, Müslüman olma arzûsu bende çok kuvvetlendi Gitmek için acele ediyordum Resûlullahın söyledikleri beni çok sevindirmişti O gece uyurken, rüyâmda sıkıntılı dar ve çöl gibi susuz yerlerden, yemyeşil geniş ve ferah bir yere çıkmıştım Medîne’ye varınca, bu rüyâmı Hz Ebû Bekir’e anlatıp, tâbirini ondan sormaya karar verdim
Bana kim arkadaş olabilir?
Ben Resûlullaha gitmek için hazırlanırken, “Acaba oraya giderken bana kim arkadaş olabilir” diye düşünüyordum Safvân bin Ümeyye’ye rastladım Vaziyeti ona anlattım O teklifimi reddetti Daha sonra Ikrime bin Ebû Cehil’e rastladım O da aynı şekilde dâvetimi reddedince, evime gittim Hayvanıma binip, Osman bin Talha’nın yanına gittim
Ona da aynı şekilde, Müslüman olmak üzere, Peygamberimize gideceğimi, kendisinin de gelmesini söyledim Tereddütsüz kabul etti ve ertesi günü seher vakti beraberce yola çıktık Hadde denilen yere vardığımızda, Amr bin Âs ile karşılaştık O da Müslüman olmak için Medîne’ye gidiyordu
Hep beraber Medîne’ye vardık Elbisenin en güzelini giyip, Resûlullah efendimizle görüşmeye hazırlandım O sırada kardeşim Velid geldi ve dedi ki:
- Acele et! Çünkü Peygamberimize sizin geldiğiniz haber verilmiş ve O da çok sevinmiştir şimdi sizi bekliyor
Ben de acele ile O yüce Peygamberin huzuruna vardım Gülümsüyordu Selâm verip dedim ki:
- Allahtan başka ilâh olmadığına ve senin de Allahın Peygamberi olduğuna sehâdet ediyorum
- Sana hidâyet veren, doğru yolu gösteren Allaha hamd olsun Senin akıllı olduğunu biliyor, bunun, er veya geç seni selâmet ve hayra ulaştıracağını umuyordum
Günahlarını bağışla!
Sonra günahlarımın affı için, Allahü teâlâya duâ etmesini istedim Resûlullah efendimiz de buyurdu ki:
- ıslâmiyet, kendisinden önce işlenmiş olan günahları söküp atar
Sonra da ellerini açarak duâ buyurdular:
- Yâ Rabbî! Hâlid’in, kullarını, senin yolundan çevirmek için gösterdiği bütün çabalarından ileri gelen günahlarını bağışla!
Peygamber efendimiz, bana, kendi evinin yanında bir yer verdi Beni savaşta hep süvâri birliklerinin başına kumandan tâyin etti Daha sonra Mekke’de iken gördüğüm rüyâyı Hz Ebû Bekir’e anlattım O da buyurdu ki:
- Görmüş olduğun o ferahlık yer, Allahü teâlânın, seni, müşriklikten ıslâmiyete erdirmesidir
Hz Hâlid bin Velid’in Müslüman olması, hicretin sekizinci yılında oldu Müslüman olduktan sonra Medîne’de yerleşti
Hz Hâlid bin Velid, Müslüman olduktan sonra, ilk olarak Mûte gazâsında bulundu ıslâm askeri Mûte’ye hareket ederken, Peygamber efendimiz buyurdu ki:
- Cihâda çıkacak olan şu insanlara Hz Zeyd bin Hârise’yi kumandan tâyin ettim Eğer o şehîd olursa, yerine Ca’fer bin Ebî Tâlib geçsin O da şehîd olursa, yerine Abdullah bin Revâha geçsin Eğer o da şehid olursa, aranızda münâsip gördüğünüz birini seçip, ona tâbi olursunuz
Birini kumandan seçin!
Mûte harbi başladı şiddetli çarpışma olurken; Hz Zeyd bin Hârise, Hz Ca’fer ve Hz Abdullah bin Revâha sırasıyla şehîd oldular Sonra sancak Hz Sâbit bin Akrem’e verildi O, sancağı bir yere dikip, mücâhidleri yanına çağırdı Herkes toplanınca dedi ki:
- Aranızdan birini kendinize kumandan olarak seçiniz ve ona tâbi olunuz!
Ona dediler ki:
- Biz seni kumandan seçtik
Bunun üzerine, “Ben bu işi yapamam” dedi ve Hz Hâlid bin Velid’e dönerek dedi ki:
- Yâ Hâlid! Senin savaş tecrüben, askerî bilgin, askeri heyecanlandırarak harekete geçirmen benden fazladır Sancağı acele al! Savaş devam ederken bu işlerle oyalanmamız bizim aleyhimize oluyor!
Böylece Hz Hâlid bin Velid sancağı aldı Akşam vakti yaklaşmış idi Güneş batıncaya kadar pek müthiş çarpıştı Onun bu mahâretine kâfirler bile şaşırdılar Akşam oldu Sabahleyin tekrar saldırılacaktı
Hz Hâlid bin Velid, şaşılacak derecede askerî dehâya ve savaş tecrübelerine sahip bir kahramandı Sabah olunca, ıslâm askerinin düzenini değiştirdi Sağ taraftakileri sol tarafa, sol taraftakileri sağ tarafa, ön taraftakileri arka tarafa ve arka taraftakileri ön tarafa aldı
Rum askerleri, daha önce tanımış oldukları kişilerle karşılaşmayınca, hepsi birden şaşırdılar “Demek ki, bunlara yardımcı kuvvetler gelmiş” diyerek korkuya kapıldılar
Hz Hâlid bin Velid’in kumandasındaki mücâhidler, Rum askerlerinin morallerinin bozulmasından istifade edip, hücûma geçtiler Üç bin kişilik ıslâm askeri, Heraklius’un yüzbin kişilik ordusunu bozguna uğrattı
Başarının sırrı
Başkumandan Hz Hâlid bin Velid’in elinde, o gün dokuz kılıç parçalandı Rum askerinin çoğu kılıçtan geçirildi Peygamber efendimiz, Hz Hâlid bin Velid’in, bu fevkalâde başarısını haber aldığı zaman, onu “Seyfullah = Allahın kılıcı” lâkabı ile şereflendirdi
Hâlid bin Velîd hazretleri, başında sarığı arasında bir sakal-ı şerîf taşırdı Bunu taşıdığı her muhârebede zafer kazanırdı
Bütün savaşlarda muzaffer olmasının sebebini sorduklarında, sarığını çıkarıp, içindeki mübârek sakal-ı şerîfi gösterir ve onun sayesinde zafer kazandığını söylerdi
Peygamber efendimiz Hz Hâlid bin Velid’i Benî Huzeyme kabîlesini ıslâma dâvet için gönderdi Onlarla anlaşma yaptı Hicretin onuncu senesinde, yine Hz Hâlid bin Velid’i, Hâris bin Kâ’b oğullarına gönderdi Peygamber efendimiz, ilk üç gün kılıç kullanılmamasını tenbih etmişti Bunun için Hz Hâlid bin Velid, tatlılıkla işi halletti ve onlar da ıslâmı kabul ettiler
Allaha hamd ederim
Hz Hâlid bin Velid, Hâris bin Kâ’b oğullarının ıslâma gelmesi üzerine, Peygamber efendimize bir mektup gönderdi Bu mektup şöyledir:
"Bismillâhirrahmânirrahîm Hâlid bin Velid tarafindan, Allahü teâlânın Resûlü Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâma, Esselâmü aleyke yâ Resûlallah!
Kendisinden başka ilâh olmayan Allahü teâlâya hamd ederim Yâ Resûlallah, beni, Hâris bin Kâ’b Kabîlesine gönderdiniz Onlarla üç gün savaşmamamı ve onları ıslâma dâvet etmemi, Müslüman olurlarsa, aralarında kalmamı ve ıslâmın esaslarını, Allahü teâlânın kitabını ve Resûlünün sünnetini öğretmemi, eğer Müslüman olmazlarsa savaşmamı emir buyurmuştunuz
Ben de, emr-i şerîfleriniz üzere hareket ederek, Hâris bin Kâ’b oğullarına üçgün nasîhat edip, ıslâmı tebliğ ettim
Süvârilerim, “Ey Benî Hârisler! Selâmete ermek isterseniz, Müslüman olunuz!” diye onları ıslâma dâvet ettiler Onlar, hiç çarpışmadan Müslüman oldular Ben de onlara, Allahü teâlânın emirlerini, Resûl aleyhisselâmın sünnet-i şerîflerini öğrettim
Yâ Resûlallah! Bundan sonra, nasıl hareket etmem gerektiği hakkında ikinci bir emr-i şerîfiniz gelinceye kadar burada bekleyeceğim Esselâmü aleyke yâ Resûlallah
Peygamber efendimiz de, Hz Hâlid bin Velid’in mektubuna şöyle cevap yazdırdılar:
“Bismillâhirrahmânirrahîm Allahü teâlânın Resûlü Muhammed aleyhisselâmdan, Hâlid bin Velid’e, Esselâmü aleyke Yâ Hâlid! Allahü teâlâya hamd ederim Benî Hâris bin Kâ’blıların kendileriyle çarpışmanıza ihtiyaç kalmadan Müslüman olup, Allahü teâlânın birliğine ve Muhammed’in, O’nun kulu ve Resûlü olduğuna şehâdet ettiklerini ve hidâyete kavuştuklarını haber veren mektubunu elçiniz bana getirdi
Âhiret azâbıyla korkut!
Allahü teâlânın ve Resûlünün emirlerine göre hareket ederlerse, onları âhiret nîmetleriyle müjdele! Eğer aykırı hareket ederlerse âhiret azâblarıyla korkut! Sonra buraya gel! Onların elçileri de seninle beraber gelsin!
Vesselâmü aleyke ve rahmetullahi ve berekâtühü"
Hz Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin vefâtlarından sonra, Hz Ebû Bekir devrinde ortaya çıkan ve Peygamberlik iddiasında bulunan bâzı kimseler üzerine yürüdü Bunlardan Tuleyha ve avânesini öldürdü ve Ayniye bin Husayn’i yakalayıp Medîne’ye getirdi
Yemâme’de Müseylemet-ül-Kezzab’in ordusunu dağıttı Bu muharebede Müseyleme’nin ordusundan 20 bin kişi, Müseyleme de Hz Vahşî tarafından öldürüldü ıslâm ordusundan 2000 asker şehîd oldu
Hâlid bin Velid, Peygamber efendimizin vefâtından sonra mürted olanlarla ve zekât vermek istemeyenlerle uğraştı
Hâlid bin Velid, Hz Ebû Bekir tarafından, ıslâmın yayılması için, Irak tarafina gönderildi Muzar muharebesinde 30000 ıran askeriyle çarpıştı Galip geldi Çoğunu nehre döktü ıranlı kumandan Hürmüz’le müthiş çarpışmalar oldu
Hz Hâlid bin Velid’in kumandanlarından Hz Ka’ka bin Amr fevkalâde kahramanlıklar gösterdi ve kalın zincirlerle yapılmış istihkâmları kırdı ıran ordusuna karşı muzaffer oldular
Hz Hâlid bin Velid, Kesker’de, ıran’ın büyük bir ordusunu âni gece baskınıyla hezimete uğrattı ıran kumandanı, kederinden öldü Hz Hâlid bin Velid, Elis’te de ıranlılarla yapılan savaşta, gösterdiği kahramanlıklarla askerini coşturdu Bu savaşta da gâlip geldi
ıslâma dâvet ediyorum
Hâlid bin Velid, Hîre üzerine yürüdü Kaleyi kuşattı Görüşmek üzere bir kimse istedi Hîreliler dediler ki:
- Öldürmezseniz göndeririz!
Hz Hâlid bin Velid öldürmeyeceklerini söyleyince, Abdülmesih bin Hayyam ile Hîre vâlisi, Hz Hâlid’in huzuruna geldiler Hz Hâlid onlara dedi ki:
- Sizi Allaha ve ıslâma dâvet ediyorum Eğer Müslüman olursanız, Müslümanlara âit olan haklara sâhip olursunuz ve Müslümanın yapacağı vazifeleri de yaparsınız Bunu kabul etmezseniz, cizye verirsiniz Bunu da kabul etmezseniz, sizin yaşamaya karşı olan hırsınızdan daha fazla şehîd olmaya karşı istekli olan bir orduyla geldim
Cizye vermeye hazırız!
Abdülmesih ve vâli anlaşma şartlarını görüşmek üzere kaleye girdiler Halk onları merakla bekliyordu Sonra kavmiyle istişâre edip, tekrar Hz Hâlid bin Velid’in yanına gelerek dedi ki:
- Biz, sizinle harp edemeyiz, fakat dîninize de giremeyiz! Size cizye vermeye hazırız!
Bundan sonra, 90 bin dinar üzerinden sulh anlaşması yaptılar
Hz Hâlid bin Velid buraları emniyet altına aldıktan sonra, Anbar kalesini muhasara etti Sulh yoluyla şehri ele geçirdi Bundan sonra, Mehran’ın, Müslümanlarla savaşmak üzere Aynüttemr’de hazırlık yaptığını haber aldı Üzerine giderek bu kaleyi de fethetti
Hz Hâlid bin Velid, Hîrelilerle yaptığı sulhnâmeyi bitirince, ıran hükümdarına ve erkânına bir mektup yazdı Bu mektup aynen söyledir:
"Bismillâhirrahmânirrahîm Hâlid bin Velid’den, Rüstem, Mihran ve Acem reislerine
Selâm, hidâyete kavuşanlara olsun! Allahü teâlâya hamdederim O’nun kulu ve Resûlü olan Muhammed aleyhisselâma salâtü selâm olsun
Yaptığınız bütün çalışmalarınızı dağıtan, topluluğunuzu parçalayan, sözlerinizde sizi ihtilâfa düşüren, gücünüzü, kuvvetinizi zayıflatan, mülk ve hâkimiyetinizi elinizden alan Allahü teâlâya sonsuz şükürler olsun”
Fırat’a yöneldi
Bu mektubu, ıran’a gönderilmek üzere Hîrelilere teslim etti
Hz Hâlid bin Velid, bundan sonra, yavaş yavaş Fırat tarafına ilerledi Burası, asker sevkiyatı için çok mühim bir mevki idi Fırat nehri kenarında, gayri müslim Araplar, Rumlar ve ıranlıların müşterek ordusu ile çetin bir muharebe oldu Bu büyük zaferin elde edilmesi ile Irak’ın her tarafı Müslümanların hâkimiyetine girmiş oldu
Bundan sonra, Halîfe Hz Ebû Bekir, Hâlid bin Velid’e, şam tarafına hareket etmesini emretti Bunun üzerine Hâlid bin Velid hazretleri, derhal yola çıktı Birçok yerleri ele geçirerek Busra’ya ulaştı Busralılar, Müslüman ordusu karşısında aman dilediklerinden, onlarla cizye ve haraç vermek şartıyla sulh yapıldı Böylece Busralılar can ve mallarını teminat altına aldılar
Bu ıslâm ordusu, Ecnadeyn’de yapılan savaşta da galip geldikten sonra, şam civarına geldiler şehir üç taraftan kuşatıldı Üç ay süren kuşatmadan netice alınamadı şehirde bir gün, patriklerden birinin bir oğlu dünyaya geldi Halk her şeyi unutup, bayram yapmaya başladılar
Hâlid bin Velid geceleri uyumayıp vaziyeti araştırırdı Askerî dehâsı ve halkın bu zaafından istifâde edip, ordusuna hücum emri verdi ve ordu şehre girdi Fahl mevkiinde Rumlarla yapılan savaşta, Rum orduları perişan edilerek zafer kazanıldı
şam’da yapılan ikinci karşılaşmada, Rumların bütün orduları yok edilinceye kadar savaş devam etti Arka arkaya yenilen Rumlar, Anadolu’da papazlar vasıtasıyla köy köy dolaşarak asker topladılar Büyük bir Haçlı seferi düzenlediler 240 bin Rum askeri Yermük’te toplandı Buna karşılık, 46 bin kişilik Müslüman ordusu vardı
Yermük zaferi
Müslüman kumandanlar, Hâlid bin Velid’i başkumandan seçtiler Hâlid, ordusunu biner kişilik bölüklere ayırdı Her bölüğe kumandanlar tâyin etti Askerin mâneviyatını kuvvetlendiren konuşmalar yaptıktan sonra, hücum emrini verdi Bu savaş, tarihte eşine ender rastlanan kahramanlıklara sahne oldu
Rum kumandanlarından Yorgi, Hz Hâlid bin Velid’e gelip Müslüman oldu O da kâfirlere karşı çarpışmaya başladı ve şehîd oldu Harbin şiddetinden öğle ve ikindi namazlarını îmâ ile kıldılar
Allahın kılıcı Hz Hâlid, bütün gücü ile Haçlı ordusunun merkezine yüklendi Merkezdeki kuvvetlerini dağıtınca, Rum ordusu kaçmaya başladı Bu savaşta kan gövdeyi götürdü 100 binden ziyade Haçlı askeri öldürüldü Buna karşılık 3000 Müslüman şehîd oldu
Hâlid bin Velid, 642 yılında Humus’ta hastalandı Yanında silah arkadaşları vardı Vefât edeceği sırada kılıcını istedi Kabzasını tutarak şefkatle okşadı Sonra buyurdu ki:
“- Nice kılıçlar elimde parçalandı ışte bu benim ölümümü görecek olan son kılıcımdır Beni en çok üzen, hayatı hep savaş meydanlarında geçip, yatak yüzü görmemiş olan bu Hâlid’in yatakta ölmesidir
Garip olarak şehîd oldular
Resûlullahın hiçbir Eshâbı, rahat yatağında ölmedi Ya savaş meydanlarında veya uzak beldelerde Dîn-i ıslâmı yayarken garip olarak şehîd oldu
Ah Hâlid! şehîd olamayan Hâlid! Harp, benim etimi çiğneyemedi şehîdlik mertebesi hariç elde etmediğim makam kalmadı Vücûdumda bir karış yer yoktur ki, ya kılıç yarası, ya bir ok yarası veya bir mızrak yarası olmasın
Ömrü, Dîn-i ıslâmı yaymak için savaşlarda at koşturan kimsenin sonu, böyle yatak üzerinde mi olacak? Ölümü her zaman, harp meydanında, atımın üzerinde, düşmana Allah için kılıç sallarken şehîd olarak beklerdim”
Hz Hâlid bundan sonra Yermük savaşını hatırlayarak buyurdu ki:
“- Ah Yermük günü! ınsan kanlarının vâdide sel gibi aktığı Yermük! şiddetli bir kırağının olduğu gece, gökten boşanan yağmura karşı, kalkanımın altında gecelediğimi unutamıyorum O gece Muhâcirlerden kurulu akıncı birliğimle baskın yapmak için sabahı zor etmiştik
Ah Yermük harbi! Üç bin yiğitle, yüzbin kâfire karşı zafer kazandığımız Mûte’yi bile unutturdun!
Ey yakınlarım! Cihâda sarılın! Bu topraklar ancak cihâd etmekle korunabilir Yermük, Rumlarla yaptığımız ilk büyük savaştır Bundan sonra, daha nice savaşlar birbirini takip edecektir Sakin gaflete düşmeyin!
şimdi, kendimi at kişnemeleri arasında, Allah Allah nidâlarıyla insanlara dar gelen Yermük Vâdisi’nde hissediyorum Vallahi Rabbimden, beni her gazâda diriltmesini ve o savaşın hakkını vermeyi isterim”
Beni ayağa kaldırın!
Hz Hâlid biraz sustuktan sonra, “Vasiyetimi bildiriyorum, beni ayağa kaldırın!” deyince, ayağa kaldırdılar
“Beni bırakınız! şimdiye kadar hep taşıdığım kılıcım, artık beni taşısın” diyerek kılıcına dayandı
Bundan sonra, “Ölümü, savaştaymışım gibi ayakta karşılayacağım Öldüğüm zaman, atımı, savaşta tehlikelere dalabilen bir yiğide veriniz! Atım ve kılıcımdan başka bir şeye sahip olmadan öleceğim
Mezarımı, bu kılıcımla kazınız! Kahramanlar kılıç şakırtısından zevk alır” dedi ve yatağına düşüp Kelime-i şehâdet getirerek vefât etti
Sahabe-i Kiramın Örnek Hayatı