Yüce dinimiz temizliğe büyük önem vermiştir. Taharet (temizlik); Maddi ve manevi kirlerden arınmak demektir. Temizlik; Başta namaz olmak üzere bir takım ibadetin şartı, başlangıcı ve anahtarıdır. Temizlik bulunmadıkça insan yüce Allahın huzuruna giremez. Nitekim bir hadisi şerifte; “Temizlik imandandır.” buyrulmuştur.
Maddeleri bakımından dinde temiz sayılmayan şeyler, namaza engel olan miktarları bakımından iki kısma ayrılırlar. Ağır pislik, hafif pislik
Ağır necaset;
1- ınsanın bedeninden çıkmasıyla abdesti bozan veya guslü icap eden her şey (akıcı kan, irin, meni, mezi, vedi, hayız, nifas ve istihaza kanı ve ağız dolusu kusmak gibi).
2- Eti yenmeyen hayvanların bevilleri, ağızlarından gelen salyaları , akan kanları ve kuşlardan başka bütün hayvanların ters (dışkı)leri.
3- Eti yenen hayvanlardan tavuk, kaz ve ördeklerin tersleri.
4- Leşler (karada yaşayan hayvanlardan şer’i usule uygun kesilmeden ölen hayvanlar)ın eti ve tabaklanmamış derileri.
5- şarap ve ekseri Fukaha’ya göre bütün sarhoşluk veren içkiler.
Hafif necaset;
1- Atların ve koyun, sığır bütün eti yenen hayvanların ve yabani hayvanların bevilleri hafif pisliktir. Diğer bütün canlıların bevli ımamı Azam ve Ebu Yusuf’a göre necaseti ğalizadır. At ve eti yenen hayvanların tersleri ımamı Azam Hazretlerine göre ağır pisliktir. ımamı Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre hafif pisliktir. Fetva buna göredir. Katırlar ile merkeplerin terslerinde ihtilaf vardır.
2- Atmaca, çaylak ve kartal gibi eti yenmeyen kuşların tersleri. (Eti yenen kuşların tersleri temizdir. Tavuk ördek ve kazın tersi necaset-i ğalizadır.)
3- Her hayvanın karaciğerine bağlı öd kesesi ve işkembesi tersinin hükmüne bağlıdır.
Ağır necaset ile hafif necaset bir şeyi necis yapmakta müsavidir. Mesela temiz olan bir teneke suya, bir damla necaset damlasa ister ağır ister hafif necaset olsun o su necis olur. Ancak namazın sıhhatine mani olup olmamakta farklıdırlar. Ağır necasetten; dirhem miktarı kadarı az sayılmıştır. Bir insanın bedeninde veya elbisesinde veya ayaklarını bastığı yerde yahut secdede anlını koyduğu yerde dirhem miktarından fazla bulaşmış olur ve eğer temizleme imkânı da olursa temizlemeden namaz caiz olmaz. Eğer dirhem miktarı kadar olurda temizleme imkânı olduğu halde kılarsa tahrimen mekruh olmakla beraber caizdir. Dirhemden az olursa tenzihen mekruhtur.
Dirhem miktarı; katı necasetlerde dört gramdır. Mayii (akıcı) necasetlerde; el ayası kadar olan alandır.
Hafif necasetlere gelince: Bedenin veya elbisenin dörtte birini aşmadıkça az sayılır. Eğer bundan fazla olur ve temizlemekte mümkün olursa namaz caiz olmaz. Dörtte biri kadar veya daha az bile olsa temizleme imkânı varken temizlemeden kılmak caiz ise de mekruhtur.
Necasetin temizlenmesi: Eğer necaset görülüyor ise bir kere bile yıkasa eseri yok olunca temiz olur. Giderilmesi zor olan bir eser kalırsa zarar vermez. Eğer necaset görülmüyorsa üç defa yıkayıp sıkmakla temiz olur. Lakin üçüncüde su damlamayacak kadar çok sıkmak lazımdır. Sıkılması mümkün olmayan şeyler üç defa yıkayıp her defasında suyu damlamaz oluncaya kadar bekletmekle temiz olur. Eğer akarsuda yıkarsa üç defa yıkayıp sıkmaya hacet kalmaz. Bir defa yıkamakla sıkılmasa bile temiz olur. Cam, demir gibi necaseti içmeyen şeylerden necaset yıkamak veya silmekle temiz olur.
Üzerinde namaz caiz olmayacak miktarda necaset bulunup temizleme imkânı olmazsa veya temizlemek için avret mahallini açmak görüleceği için mümkün olmazsa veya hasta olup temizlendiği zaman yine kirlenip necis olacak olursa veya hastaya şiddetli eza verdiğinden değiştirmek zor olursa temizlemeden o necasetle namaz kılması caiz olur.
Kaynak:
At, eşek ve katırın salyaları temizdir.
Nurul izah, Büyük ıslam ilmihali, Fetavel Hindiye ve Reddil muhtardan istifade ile mülahhasen hazırlanmıştır.
Maddeleri bakımından dinde temiz sayılmayan şeyler, namaza engel olan miktarları bakımından iki kısma ayrılırlar. Ağır pislik, hafif pislik
Ağır necaset;
1- ınsanın bedeninden çıkmasıyla abdesti bozan veya guslü icap eden her şey (akıcı kan, irin, meni, mezi, vedi, hayız, nifas ve istihaza kanı ve ağız dolusu kusmak gibi).
2- Eti yenmeyen hayvanların bevilleri, ağızlarından gelen salyaları , akan kanları ve kuşlardan başka bütün hayvanların ters (dışkı)leri.
3- Eti yenen hayvanlardan tavuk, kaz ve ördeklerin tersleri.
4- Leşler (karada yaşayan hayvanlardan şer’i usule uygun kesilmeden ölen hayvanlar)ın eti ve tabaklanmamış derileri.
5- şarap ve ekseri Fukaha’ya göre bütün sarhoşluk veren içkiler.
Hafif necaset;
1- Atların ve koyun, sığır bütün eti yenen hayvanların ve yabani hayvanların bevilleri hafif pisliktir. Diğer bütün canlıların bevli ımamı Azam ve Ebu Yusuf’a göre necaseti ğalizadır. At ve eti yenen hayvanların tersleri ımamı Azam Hazretlerine göre ağır pisliktir. ımamı Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre hafif pisliktir. Fetva buna göredir. Katırlar ile merkeplerin terslerinde ihtilaf vardır.
2- Atmaca, çaylak ve kartal gibi eti yenmeyen kuşların tersleri. (Eti yenen kuşların tersleri temizdir. Tavuk ördek ve kazın tersi necaset-i ğalizadır.)
3- Her hayvanın karaciğerine bağlı öd kesesi ve işkembesi tersinin hükmüne bağlıdır.
Ağır necaset ile hafif necaset bir şeyi necis yapmakta müsavidir. Mesela temiz olan bir teneke suya, bir damla necaset damlasa ister ağır ister hafif necaset olsun o su necis olur. Ancak namazın sıhhatine mani olup olmamakta farklıdırlar. Ağır necasetten; dirhem miktarı kadarı az sayılmıştır. Bir insanın bedeninde veya elbisesinde veya ayaklarını bastığı yerde yahut secdede anlını koyduğu yerde dirhem miktarından fazla bulaşmış olur ve eğer temizleme imkânı da olursa temizlemeden namaz caiz olmaz. Eğer dirhem miktarı kadar olurda temizleme imkânı olduğu halde kılarsa tahrimen mekruh olmakla beraber caizdir. Dirhemden az olursa tenzihen mekruhtur.
Dirhem miktarı; katı necasetlerde dört gramdır. Mayii (akıcı) necasetlerde; el ayası kadar olan alandır.
Hafif necasetlere gelince: Bedenin veya elbisenin dörtte birini aşmadıkça az sayılır. Eğer bundan fazla olur ve temizlemekte mümkün olursa namaz caiz olmaz. Dörtte biri kadar veya daha az bile olsa temizleme imkânı varken temizlemeden kılmak caiz ise de mekruhtur.
Necasetin temizlenmesi: Eğer necaset görülüyor ise bir kere bile yıkasa eseri yok olunca temiz olur. Giderilmesi zor olan bir eser kalırsa zarar vermez. Eğer necaset görülmüyorsa üç defa yıkayıp sıkmakla temiz olur. Lakin üçüncüde su damlamayacak kadar çok sıkmak lazımdır. Sıkılması mümkün olmayan şeyler üç defa yıkayıp her defasında suyu damlamaz oluncaya kadar bekletmekle temiz olur. Eğer akarsuda yıkarsa üç defa yıkayıp sıkmaya hacet kalmaz. Bir defa yıkamakla sıkılmasa bile temiz olur. Cam, demir gibi necaseti içmeyen şeylerden necaset yıkamak veya silmekle temiz olur.
Üzerinde namaz caiz olmayacak miktarda necaset bulunup temizleme imkânı olmazsa veya temizlemek için avret mahallini açmak görüleceği için mümkün olmazsa veya hasta olup temizlendiği zaman yine kirlenip necis olacak olursa veya hastaya şiddetli eza verdiğinden değiştirmek zor olursa temizlemeden o necasetle namaz kılması caiz olur.
Kaynak:
At, eşek ve katırın salyaları temizdir.
Nurul izah, Büyük ıslam ilmihali, Fetavel Hindiye ve Reddil muhtardan istifade ile mülahhasen hazırlanmıştır.